Po każdym miesiącu trwania zatrudnienia uzyskuje 1/12 urlopu. Ten szczególny sposób nabywania urlopu dotyczy tylko pierwszego roku kalendarzowego – podstawowym błędem byłoby stosowanie go przez pierwszy rok pracy.

Pracownik, podejmując pracę po raz pierwszy, uzyskuje w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego temu pracownikowi po przepracowaniu roku (art. 153 par. 1 kodeksu pracy, dalej: kp). W chwili zatrudnienia pracownik ten nie ma prawa do urlopu wypoczynkowego.

Dla nabycia urlopu istotne jest pozostawanie w zatrudnieniu a nie faktyczne świadczenie pracy. Kodeks pracy nie wskazuje w tym zakresie na okres przepracowany. Okresy niezdolności do pracy i nieobecności spowodowanych innymi sytuacjami niż choroba nie podlegają odliczeniu. Nie będzie podlegał jednak wliczeniu okres urlopu bezpłatnego.

Pracownik podejmujący pierwszą pracę

Urlop nabywany po miesiącu pracy dotyczy tych pracowników, dla których dany rok kalendarzowy jest pierwszym w życiu rokiem kalendarzowym pracy w oparciu o stosunek pracy.

Ważne: Podjęcie pracy po raz pierwszy dotyczy ogólnej kariery zawodowej pracownika, a nie zatrudnienia po raz pierwszy u danego pracodawcy czy przy danym rodzaju pracy.

Przykład: Zatrudniliśmy ponad 50-letnią osobę, która nie przedstawiła żadnego świadectwa pracy. Jest to  wysokiej klasy specjalista, który do tej pory prowadził własną działalność gospodarczą, nigdy nie pracował na podstawie umowy o pracę.

Niezależnie od doświadczenia merytorycznego danej osoby, jej wieku czy długoletniego funkcjonowania zarobkowego, jest to osoba po raz pierwszy podejmująca pracę i w związku z tym urlop nabywany jest w oparciu o regulację art. 153 par. 1 kp.

Ta zasada nabywania urlopu obejmuje jedynie ten rok kalendarzowy, w którym po raz pierwszy podjęte zostało przez daną osobę zatrudnienie pracownicze. Nie można w ten sposób rozliczać urlopu „przez pierwszy rok pracy”, a w „pierwszym roku kalendarzowym”. Od początku kolejnego roku pracownik nabywa urlop na zasadach ogólnych.

Przykład: Pracownik podjął od lipca, po ukończeniu studiów, pierwszą pracę na podstawie umowy o pracę. Z dniem 1 stycznia kolejnego roku – o ile oczywiście pozostawać będzie w zatrudnieniu – nabywa prawo do urlopu na zwykłych zasadach, tj. pełnego 20-dniowego lub w wymiarze proporcjonalnie ustalonym od 20-dniowego wymiaru rocznego, jeżeli umowa nie będzie obejmowała całego rozpoczynającego się roku.

Jeżeli kiedykolwiek wcześniej – w poprzednich latach kalendarzowych – pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, to nie jest „po raz pierwszy zatrudnionym”.

Przykład: Absolwent studiów przedstawił świadectwo pracy sprzed sześciu lat, wskazujące na miesięczny okres zatrudnienia i rozwiązanie stosunku pracy w trybie dyscyplinarnym. Czy traktujemy tę osobę jako osobę zatrudnioną po raz pierwszy w kontekście naliczania urlopu wypoczynkowego?

Nie, skoro osoba ta ma w swojej historii zatrudnienie w innym roku kalendarzowym niż obecny, to nie jest „podejmującym pracę po raz pierwszy”. Ani upływ czasu, ani długość zatrudnienia, ani tryb jego zakończenia, nie mają w tym zakresie znaczenia. Urlop zostanie zatem naliczony od pierwszego dnia zatrudnienia w wymiarze proporcjonalnym do okresu, na jaki zawarto umowę o pracę.

Zmiana pracodawcy w trakcie pierwszego roku pracy nie zmienia rozliczeń urlopowych. Do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik podjął swoją pierwszą pracę urlop nabywany jest w oparciu o art. 153 par. 1 kp.

Upływ miesiąca

Ustalając miesiąc pozostawania w zatrudnieniu, kierujemy się potocznym sposobem liczenia terminu, tj. przykładowo pracownikowi zatrudnionemu 15 października, miesiąc zatrudnienia upływa 14 listopada, jeżeli stosunek pracy powstał 1 lutego, to miesiąc upływa 28 lub 29 lutego. 

Jeżeli jednak okres zatrudnienia pracownika w pierwszym roku kalendarzowym został przerwany i nie obejmuje pełnych miesięcy, to miesiąc należy liczyć jako 30 dni.

Przykład: Pracownik zatrudniony po raz pierwszy w 20 dniu zatrudnienia został zwolniony dyscyplinarnie. U tego pracodawcy nie nabył prawa do urlopu. Jeżeli jednak podejmie kolejne zatrudnienie, to nabędzie urlop w wymiarze 1/12 po przepracowaniu 10 dni.

 

Podstawa prawna:

• art. 153 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1510 ze zm.)