Chodzi o obowiązek jego zbadania przez biegłego rewidenta. Na podmiot badający sprawozdanie ustawa o biegłych rewidentach również nakłada określone obowiązki.

Zarówno wybór biegłego rewidenta, jak i podpisanie umowy o badanie sprawozdania finansowego jednostki, podlegają regułom wskazanym w ustawie o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Ustawa ta zawiera także regulacje dotyczące przestrzegania zasad etyki zawodowej, w tym zasad zachowania zawodowego sceptycyzmu i gwarancje zachowania niezależności przy przeprowadzaniu badania. Przestrzeganie tych zasad nabiera tym bardziej istotnego znaczenia, jeśli weźmie się pod uwagę, że niezachowanie bezstronności i niezależności biegłego rewidenta może powodować najgorszy z możliwych skutków przeprowadzonego badania sprawozdania finansowego, tj. nieważność dokonanego badania.

Zasady ogólne – podstawowe obowiązki biegłego

Biegły rewident musi zachować zawodowy sceptycyzm w trakcie badania, w tym w trakcie jego planowania. Oznacza to, że zawsze powinien przyjąć, że mogą zaistnieć okoliczności, w tym błąd lub oszustwo, powodujące istotne zniekształcenia sprawozdania finansowego podlegającego badaniu, bez względu na jego wcześniejsze doświadczenia, dotyczące uczciwości i rzetelności kierownictwa badanej jednostki oraz osób odpowiedzialnych za zarządzanie badaną jednostką, w tym jej ład korporacyjny. Ponadto biegły rewident musi podjąć niezbędne działania w celu zapewnienia, że przy przeprowadzaniu badania na jego niezależność nie będzie wpływał żaden rzeczywisty ani potencjalny konflikt interesów, relacje gospodarcze ani żadne inne bezpośrednie lub pośrednie relacje z badaną jednostką.

Kiedy biegły nie może przeprowadzić badania?

Ustawa o biegłych rewidentach przewiduje sytuacje, w których biegły nie może podjąć się dokonania badania sprawozdania finansowego jednostki. Biegły rewident nie przeprowadzi badania, jeżeli istnieje zagrożenie wystąpienia autokontroli, czerpania korzyści własnych, promowania interesów badanej jednostki, zażyłości lub zastraszenia spowodowanych stosunkiem finansowym, osobistym, gospodarczym, zatrudnienia lub innym między badaną jednostką a biegłym. Można więc powiedzieć, że przeciwwskazanie przeprowadzenia badania przez biegłego wystąpi zawsze wtedy, gdy można wnioskować, że niezależność biegłego rewidenta jest zagrożona.

Dodatkowo biegły rewident uczestniczący w przeprowadzaniu badania musi przestrzegać kilku dodatkowych zasad. Po pierwsze, nie może posiadać ani czerpać istotnych i bezpośrednich korzyści z instrumentów finansowych, w tym z udziałów w kapitale własnym, papierów wartościowych, kredytów, pożyczek lub innych instrumentów dłużnych, w tym z praw i obowiązków do nabycia tych instrumentów finansowych oraz instrumentów pochodnych bezpośrednio powiązanych z tymi instrumentami finansowymi, wyemitowanych, gwarantowanych lub w inny sposób wspieranych przez jakąkolwiek badaną jednostkę objętą wykonywanymi przez nich czynnościami w zakresie badania. Po drugie, nie może uczestniczyć w transakcjach, których przedmiotem są instrumenty finansowe wcześniej wymienione.

Ponadto, biegły nie może uczestniczyć w określaniu wyniku badania badanej jednostki ani w inny sposób nie może wpływać na ten wynik, jeżeli:

• posiada instrumenty finansowe, w tym udziały w kapitale własnym, papiery wartościowe, kredyty, pożyczki lub inne instrumenty dłużne, w tym prawa i obowiązki do nabycia tych instrumentów finansowych oraz instrumentów pochodnych bezpośrednio powiązanych z tymi instrumentami finansowymi, wyemitowane przez badaną jednostkę, z wyjątkiem takich, które posiadane są pośrednio poprzez udział w zdywersyfikowanych programach zbiorowego inwestowania, w szczególności funduszach emerytalnych, funduszach inwestycyjnych oraz ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych oferowanych przez zakłady ubezpieczeń, o ile programy te nie są kontrolowane przez te osoby lub firmy lub w stosunku do tych programów nie są podejmowane decyzje inwestycyjne, na które wpływ mają te osoby lub firmy, a także z wyjątkiem kredytów lub pożyczek udzielonych na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności przez badane jednostki, uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych przepisów;
• posiada instrumenty finansowe, w tym udziały w kapitale własnym, papiery wartościowe, kredyty, pożyczki lub inne instrumenty dłużne, w tym prawa i obowiązki do nabycia tych instrumentów finansowych oraz instrumentów pochodnych bezpośrednio powiązanych z tymi instrumentami finansowymi, wyemitowane przez jednostkę powiązaną z badaną jednostką, których posiadanie może spowodować lub może być postrzegane przez obiektywną, racjonalną i poinformowaną osobę trzecią jako powodujące konflikt interesów, z wyjątkiem takich, które posiadane są pośrednio poprzez udział w zdywersyfikowanych programach zbiorowego inwestowania, w szczególności funduszach emerytalnych, funduszach inwestycyjnych oraz ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych oferowanych przez zakłady ubezpieczeń, o ile programy te nie są kontrolowane przez te osoby lub firmy lub w stosunku do tych programów nie są podejmowane decyzje inwestycyjne, na które wpływ mają te osoby lub firmy;
• w okresie objętym badanym sprawozdaniem finansowym oraz okresie przeprowadzania badania pozostawał z badaną jednostką w stosunku pracy, stosunku gospodarczym lub innym stosunku, który może spowodować lub może być postrzegany przez obiektywną, racjonalną i poinformowaną osobę trzecią jako powodujący konflikt interesów;
• uczestniczył w prowadzeniu ksiąg rachunkowych lub sporządzaniu dokumentacji księgowej lub sprawozdań finansowych badanej jednostki w roku obrotowym poprzedzającym okres objęty badaniem, w okresie objętym badanym sprawozdaniem lub okresie przeprowadzania badania;
• jest pełnomocnikiem, członkiem organów nadzorczych, zarządzających lub pracownikiem badanej jednostki lub jednostki z nią powiązanej;
• bierze udział w procesie zarządzania badaną jednostką i podejmowania przez nią decyzji;
• świadczy usługi inne niż badanie, mające istotny wpływ na badane sprawozdanie finansowe;
• istnieją inne okoliczności naruszające niezależność w stopniu uniemożliwiającym ograniczenie tego naruszenia przy użyciu jakiegokolwiek zabezpieczenia, które nie pozwalają na sporządzenie bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania.

 

Podstawa prawna:

• ustawa z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (tekst jedn. Dz.U. z 2022, poz. 1302 ze zm.)