Z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Analizując powyższe przepisy, stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W przypadku niektórych usług podatnicy obligatoryjnie musieli stosować zwolnienie z opodatkowania VAT. Ustawodawca powyższe usługi wymienił enumeratywnie w art. 43 ustawy o VAT. W przypadku wykonywania tych usług podatnik nie tylko ich nie opodatkowuje ale także nie może rozliczać podatku naliczonego.
Usługi finansowe – rezygnacja ze zwolnienia
Usługami, które do końca 2021 r. były zwolnione z opodatkowania VAT były usługi finansowe. Zgodnie z nowymi przepisami obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. istnieje możliwość rezygnacji ze zwolnienia dla usług finansowych.
Możliwość ta dotyczy m.in.:
- usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Ważne! Wybór zwolnienia dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz podatników.
Przykład: Podatnik zajmuje się świadczeniem usług ubezpieczeniowych. Usługi są świadczone tylko dla klientów detalicznych. W tym przypadku podatnik nie może zrezygnować ze zwolnienia z opodatkowania VAT.
Warunki rezygnacji ze zwolnienia
Ustawodawca także określił, jakie warunki należy spełnić, aby ze zwolnienia zrezygnować. Pierwszym warunkiem stosowania opodatkowania usług finansowych jest zarejestrowanie się jako podatnik VAT czynny.
Drugi warunek to złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o wyborze opodatkowania tych usług, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego podatnik rezygnuje ze zwolnienia z VAT.
Ważne! Ustawodawca nie określił wzoru zawiadomienia. Tym samym może być ono sporządzone w dowolnej formie.
Podatnik w powyższym zawiadomieniu winien określić początek okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia. W przypadku podatku VAT okresem rozliczeniowym zazwyczaj jest miesiąc. Tym samym czynny podatnik może wybrać opodatkowanie podatkiem VAT usług finansowych w trakcie roku podatkowego.
Co istotne, w przypadku wyboru opodatkowania usług finansowych podatnik jest obowiązany stosować tę opcję przez co najmniej 2 lata, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego podatnik wybrał opodatkowanie takich usług. Po upływie tego terminu podatnik może powrócić do zwolnienia usług finansowych.
Decydując się na opodatkowanie będziemy zobowiązani do opodatkowania wszystkich świadczonych przez siebie usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38, 39, 40, 40a oraz pkt 41 ustawy o VAT.
Przykład: Podatnik świadczy usługi ubezpieczeniowe oraz udzielania kredytów. Usługi są wykowane dla podmiotów gospodarczych. Podatnik chce zrezygnować ze zwolnienia z opodatkowania VAT usługi ubezpieczeniowej. W oświadczeniu podatnik wpisał, iż rezygnuje ze zwolnienia z VAT dla usług ubezpieczeniowych. Niestety w tym przypadku opodatkowane będą zarówno usługi ubezpieczeniowe jak i udzielania kredytów.
W przypadku opodatkowania usług finansowych podatnik będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach zakupowych.
Podsumowując, procedura rezygnacji ze zwolnienia usług finansowych jest niezwykle prosta. Wystarczy spełnić jedynie dwa warunki. Co ważne, zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia możemy składać do organu podatkowemu w dowolnej formie. Podatnicy decydujący się na opodatkowanie usług muszą pamiętać, iż dopiero po dwóch latach będą mogli powrócić do zwolnienia.
Podstawa prawna
- art. 15 ust. 1 i 2, art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38, 39, 40, 40a oraz pkt 41, art. 43 ust 22-24 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.)